چای سبز و خواص آن

انواع چای و خواص آن‌ها

گیاه چای به ‌صورت بوته، درختچه یا درختی است با نام عملی THEA SINENSIS یا CAMELIA که از خانواده‌ی چای (THEACEAE) می باشد. این گیاه در نقاطی از جهان از جمله هندوستان، چین، سریلانکا، ژاپن، ایران و نواحی دیگر پرورش می ‌یابد. چون در سه فصل از سال (بهار، تابستان و پاییز) برگ‌ های آن برداشت می ‌شود، لذا در اکثر نقاط ، چای به صورت بوته وجود دارد؛ ولی در صورتی که هیچ ‌گونه برداشتی از آن صورت نگیرد، کم کم مرتفع شده و به ‌صورت درختچه یا درخت در می ‌آید.

قسمت اصلی مورد استفاده‌ی بوته ‌ی چای، برگ آن است که به ‌صورت‌های مختلف تبدیل به انواع چای می ‌شود.

با توجه به این که در ایران دو نمونه چای سبز و چای سیاه وجود دارد و بسیاری از افراد از ماهیت آن‌ها اطلاع کاملی نداشته و خواص متعددی برای آن‌ها قائل می‌ شوند، در این مطلب انواع چای موجود در ایران و جهان و خواص مربوط به آن را بیان می کنیم.

لازم به ‌ذکر است که گیاه چای سبز و سیاه یکی است، ولی در نوع عمل آوردن آن‌ها تفاوت وجود دارد.

چای سبز(GREEN TEA)

در صورتی که برگ تازه‌ی چای را به سرعت خشک کنند، چای سبز به ‌دست می ‌آید. در این شرایط اجازه‌ی تخمیر به چای داده نمی ‌شود.

مهم ‌ترین خواص چای سبز شامل موارد زیر است:

ضد پوسیدگی دندان  به ‌علت فلوراید بالا،

ضد سرطان معده و پوست ،

ضد خارش و التهاب حاصل از گزش حشرات،

تحریک سیستم ایمنی بدن.

چای سبز در کشور چین، ژاپن، ترکمن صحرای ایران و بعضی نقاط دیگر مصرف دارد. چای سبز را می ‌توان مانند چای سیاه، دم کرده و مصرف نمود.

چای سیاه یا معمولی(BLACK TEA)

در صورتـــی کـــه بـــرگ تــازه‌ی چـــــــای، مــورد عمـلیــات تـخمـیــر(FERMENTATION) قرار گیرد، تغییراتی در رنگ، بو، مزه و مواد و اثرات آن نسبت به چای سبز ایجاد می ‌شود. پس از مراحل تخمیر، آن را خشک کرده و بسته ‌بندی می‌ کنند.

با وجود این که امروزه چای معمولی به‌ عنوان یک نوشیدنی گرم با مصرف بسیار گسترده رو به ‌روست، ولی باید در نظر داشت که چای علاوه بر خوراکی بودن به‌ عنوان یک گیاه دارویی با اهمیت، دارای خواص متعددی است. با توجه به ‌قدمت شناخت چای توسط بشر و مصرف بسیار زیاد آن، هزاران تحقیق وسیع بر روی آن صورت گرفته که نشان دهنده‌ی اهمیت این گیاه با ارزش است.

تا کنون 51 اثر مختلف از چای گزارش شده که مهم ترین این خواص عبارت‌اند از: ضد‌ درد، ضد آمیب، ضد آلزایمر (ضد فراموشی)، ضد آرتریت ، ضد تصلب شرابین، ضد باکتری، ضد سرطان ، ضد افسردگی، ضد قند خون ، ضد التهاب، ضد جهش ژنی، ضد نیتروزآمین، ضد اکسیدان ، ضد اسپاسم، ضد ویروس، قابض، مقوی قلب، محرک سیستم عصبی مرکزی، ادرار آور، محافظ کبد ، کاهنده‌ی پرفشاری خون ، محرک قدرت ایمنی بدن، کاهش دهنده‌‌ی چربی خون، کاهش دهنده‌ی تری گلیسریدها و محرک مجاری تنفسی.

خواص مذکور بین چای سبز و معمولی مشترک بوده و بسته به درصد مواد موجود در آن ها ممکن است در قدرت اثر آن‌ها تفاوت وجود داشته باشد.

چای اولونگ(OOLONG TEA)

در صورتی که برگ تازه ی چای به ‌صورت ناقص تخمیر شود، چای اولونگ به ‌دست می‌ آید. این‌ گونه چای در ایران و بسیاری از نقاط دنیا تولید نمی ‌شود، ولی در کشور چین تولید می ‌شود.

از خواص مهم چای اولونگ، کاهش کلسترول خون  است که می‌ تواند در هر وعده‌ی غذای چرب، مقدار کلسترول خون را در حد متعادل نگه دارد. هم‌ چنین دانشمندان ژاپنی معتقد هستند که مصرف این نوع چای باعث کاهش فشارخون شده و می ‌تواند در جلوگیری از بعضی مشکلات قلبی- عروقی موثر باشد.

دکتر محمد صالحی سورمقی- دکترای تخصصی فارماکوگنوزی "داروشناسی"

استاد دانشکده ی داروسازی دانشگاه تهران

اسطوخودوس ( لاواندر ) Lavander

اسطوخودوس ( لاواندر )   Lavander

نام علمی   Lavandula

تركيبات شيميايي

خواص داروئي

طرز استفاده

مضرات

كليات گياه شناسي

اسطوخودوس در بيشتر نقاط دنيا بحالت خود مي رويد مخصوصا در جنوب فرانسه مناطق مديترانه و در تورنتو به مقدر زياد وجود دارد و بسته به شرايط ميط و خاك به انواع مختلفه ظاهر مي شود .

اسطوخودوس گياهي است چندين ساله به ارتفاع حدود نيم متر با برگهاي متقابل ، باريك ، دراز سبز رنگ و پوشيده از كركهاي سفيد پنبه اي . گلهاي آن برنگ بنفش و بصورت سنبله مي باشد .

قسمت مورد استفاده اين گياه ، گلها و سرشاخه هاي گلدار آن است . اسطوخودوس بوي بسيار مطبوعي درد . طعم آن تلخ است و بعلت بوي مطبوع آن در عطر سازي مصرف مي شود .

اسانس اسطوخودوس كه از تقطير گل و سرشاخه هاي گلدار اين گياه بدست مي آيد مايعي است زردرنگ يا زرد مايل به سبز كه داراي بوي مطبوعي است .

تركيبات شيميايي:

اسانس اسطوخودوس داراي حدود 40% استات ليناليل است همچنين در آن تركيباتي نظير اسيد بوتيريك ، اسيد پروپيونيك و اسيد والريك ، لينالول آزاد و ژرامبول وجود دارد .

خواص داروئي:

اسطوخودوس از نظر طب قديم ايران گرم و خشك است .

1)براي رفع خستگي و آرامش چند قطره روغن اسطوخودوس را در وان آب گرم ريخته و براي مدت يكربع ساعت در آن دراز بكشيد .

2)گرفتگي ها را باز مي كند .

3)مقوي معده است .

4)ادرار آور مي باشد .

5)معرق است و تب را پائين مي آورد .

6)صفرا بر بوده و كبد را بكار مي اندازد و بيماري هاي كبدي را برطرف مي كند .

7) ضد تشنج است .

8)براي تقويت عمومي بدن خوب است .

9)كرم هاي معده و روده را از بين مي برد .

10)بيماري هاي سينه و سرفه را برطرف مي كند .

11)در معالجه زكام موثر است .

12)از آن مي توان بعنوان مسهل و تميز كننده استفاده كرد.

13)براي رفع بيماريهاي مجاري و ادرار مفيد است .

14)براي برطرف كردن رعشه و سرگيجه حدود 5 گرم از پودر آنرا با عسل مخلوط كرده و هر شب بخوريد .

15)براي رفع فراموشي و تقويت حافظه از دم كرده اسطوخودوس استفاده كنيد .

16)براي رفع بيخوابي يك قطره از روغن اسطوخودوس را روي يك تكه پنبه بچكانيد و آنرا داخل بالش خود قرار دهيد خواب مطبوعي براي شما مي آورد .

17)براي برطرف كردن غم و اندوه هر روز دم كرده اسطوخودوس بنوشيد .

18)اگر دست و پاي شما خواب مي رود از اين گياه استفاده كنيد .

19)براي پيشگيري از آب آوردن بدن دم كرده اسطوخودوس بنوشيد .

20)زردي را برطرف مي كند .

21)براي رفع حالت تهوع و سرگيجه مفيد است .

22)سردرد و سردردهاي يكطرفه را درمان مي كند .

23)براي معالجه ضعف اعصاب مفيد است .

24)طپش قلب را از بين مي برد .

 25) آسم را برطرف مي كند .

26)براي رفع ترشحات زنانه مي توانيد از اين گياه استفاده كنيد .

27)براي برطرف كرده سوء هاضمه يك قطره اسانس اسطوخودوس را در يك ليوان آب نيم گرم ريخته و يا يك فنجان از دم كرده آن را بنوشيد .

28)اسطوخودوس درمان كنده رماتيسم ، آرتروز و نقرس است . براي اين منظور كمپرس آنرا بر روي عضو مورد نظر بگذاريد و يا اينكه 2 قطره روغن آنرا با يك قاشق روغن بادام و يا روغن زيتون مخلوط كرده و عضو دردناك را با آن ماساژ دهيد .

29)زخم هاي كهنه را با ماليدن اسانس اسطوخودوس كه در الكل حل كرده ايد برطرف كنيد .

30)براي درمان بيماريهاي ريوي 2 تا 3 قطره روغن اسطوخودوس را با يك قاشق غذا خوري روغن بادام و يا روغن زيتون مخلوط كرده و سينه و پشت بيمار را ماساژ دهيد .

31) ماليدن پماد اسطوخودوس زخم ها را ضد عفوني كرده و التيام مي بخشد .

32)براي برطرف كردن بوهاي نامتناسب در منزل چند قطره روغن اسطوخودوس را در آب ريخته و بگذاريد به آرامي بجوشد عطر مطبوعي را در هوا پخش مي كند .

33)براي رفع بيخوابي يك قاشق چايخوري پودر اسطوخودوس را با يك قاشق چايخوري پودر سنبل الطيب مخلوط كرده و در يك ليوان آبجوش ريخته و بمدت 10 دقيقه دم كنيد . اين دم كرده را يكساعت قبل از رفتن برختخواب ميل كنيد تا بيخوابي شما برطرف شود .

طرز استفاده:

 

1) دم كرده اسطوخودوس : حدود 5 گرم سرشاخه گلدار و يا گل اين گياه را در يك ليتر آبجوش ريخته و بمدت 10 دقيقه دم كنيد . مقدر مصرف اين دم كرده 4-3 فنجان در روز است .

2)كمپرس اسطوخودوس : 30 گرم گل و يا سرشاخه گلدار اين گياه را با يك ليتر آبجوش مخلوط كرده و بمدت 10 دقيقه دم كنيد .

3)اسانس و روغن اسطوخودوس را مي توانيد از فروشگاههاي گياهان دارويي و يا برخي از داروخانه ها تهيه كنيد براي مصرف يك قطره از آنرا با يك قاشق روغن بادام و يا روغن زيتون مخلوط كرده و براي ماساژ استفاده كنيد . و يا يك قطره آنرا روي يك حبه قند و يا يك قاشق عسل مخلوط كرده بخوريد .

مضرات :

اسطوخودوس گياهي است بي ضرر كه همه مي توانند از آن استفاده كنند . فقط براي اشخاص صفراوي مزاج خوب نست و باعث آشفتگي مي شود . اينگونه اشخاص بايد آنرا با سكنجبين يا كتيرا بخورند